Trzy “Szkoły?” – wyznaczanie terminów po ich upływie
Którą wybrać, aby Prezydent lub Starosta nie cofnął uprawnień?
W ubiegłym roku zanim weszły w życie nowe przepisy (Dz. U z 2012 r. poz. 996) Ministerstwo Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej zapoznało się z naszymi materiałami (w tym z opiniami prawnymi) i zmieniło zdanie w temacie badań technicznych pojazdów, stwierdzając m. in. że:
"W sytuacji, gdy w skierowaniu na dodatkowe badanie techniczne wydanym przez organ kontroli ruchu drogowego określona została przyczyna, dla której pojazd taki powinien być poddany dodatkowemu badaniu technicznemu (np. pęknięta szyba, stłuczony reflektor, etc), wówczas badanie to powinno obejmować jedynie sprawdzenie usterek wyszczególnionych zaświadczeniu."
"Po wykonaniu badania polegającego na ponownym sprawdzeniu zespołów i układów, uprawniony diagnosta, po stwierdzeniu, że wszystkie usterki zostały usunięte, wpisuje do dowodu rejestracyjnego kolejny termin okresowego badania technicznego. Termin ten jest liczony począwszy od daty przeprowadzenia badania, w którym stwierdzono te usterki."
Kolejnym problemem istniejącym od wielu lat jest wyznaczanie terminów następnych badań technicznych po ich upływie.
W czerwcu 2013 r. podczas kontroli stacji kontroli pojazdów, przeprowadzanej wspólnie przez Urząd Miasta i terenowy Oddział TDT, Inspektor Transportowego Dozoru Technicznego wraz z upoważnionym pracownikiem Urzędu Miasta zostali zapoznani z naszymi materiałami, na podstawie których Inspektor TDT zmienił zdanie w zakresie wyznaczania terminu następnego badania technicznego pojazdu po upływie 3 lat od dnia pierwszej rejestracji. Ustnie stwierdził, że diagnosta samochodowy wyznaczył prawidłowo termin kolejnego okresowego badania technicznego, czyli po upływie 3 lat na rok od dnia przeprowadzenia badania technicznego. Ciekawostką jest fakt, iż inni diagności zatrudnieni w tej stacji kontroli pojazdów w podobnych sytuacjach wyznaczali termin okresowego badania technicznego na dzień upływu 5 lat od dnia pierwszej rejestracji. Wydawać by się mogło, że w przypadku diagnostów zatrudnionych w tej stacji kontroli pojazdów postępujących odmiennie inspektor powinien w protokole umieścić stosowną uwagę. Tak się jednak nie stało. Inspektor i pracownik z Urzędu Miasta, akceptując dualizm w odniesieniu do powyższego zdarzenia, zaniechał wykazania naruszenia określonego w art. 84 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym na podstawie, którego Prezydent Miasta powinien wszcząć postępowanie w zakresie cofnięcia diagnostom uprawnienia do wykonywania badań technicznych, jeżeli diagnosta wyda zaświadczenie albo dokona wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami.
Wykładnia rozszerzająca wspomnianego naruszenia została przedstawiona w podjętej uchwale NSA z dnia 12.03.2012 r.
"sposób ujawnienia dopuszczenia się przez diagnostę naruszenia określonego w art. 84 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) nie ma znaczenia dla oceny możliwości zastosowania sankcji przewidzianej w tym przepisie".
Oznacza to, że obowiązkiem diagnosty jest prawidłowe wyznaczanie terminów kolejnych okresowych badań technicznych, bowiem błędne jego wyznaczenie może być równoznaczne z cofnięciem uzyskanych uprawnień na okres 5 lat. Nie ma również znaczenia kto ujawni, że wydane przez diagnostę zaświadczenie albo dokonany wpis do dowodu rejestracyjnego pojazdu zostało wystawione niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami.
Wobec powyższego, należy przeanalizować wykładnie z trzech szkół i wybrać właściwą. Niniejsze rozważania dotyczą sytuacji, kiedy właściciel pojazdu spóźni się z przedstawieniem pojazdu w celu przeprowadzenia okresowego badania technicznego i uczyni to po upływie 3 lat od dnia pierwszej rejestracji.
"Szkoła?" nr 1 -małopolska
Materiały były ogólnodostępne w trzech sprawozdaniach, których jednym z organizatorów był Transportowy Dozór Techniczny – Oddział w Krakowie:
1. Sprawozdanie z konferencji zorganizowanej 26 lutego 2010 r. w Urzędzie Miasta Krakowa - w zakresie "Nadzoru nad stacjami kontroli pojazdów i diagnostami".
- dla pojazdów po 3 latach od daty pierwszej rejestracji, należy wyznaczyć termin następnego badania na dzień upływu 5 lat od daty pierwszej rejestracji,
- dla pojazdów, którym od daty pierwszej rejestracji minęły 4 lata należy wyznaczyć termin następnego badania za rok od daty badania.
2. Sprawozdanie z konferencji zorganizowanej 25 lutego 2011 r. w Urzędzie Miasta Krakowa - w zakresie "Nadzoru nad stacjami kontroli pojazdów i diagnostami".
- dla pojazdów po 3 latach od daty pierwszej rejestracji, należy wyznaczyć termin następnego badania na dzień upływu 5 lat od daty pierwszej rejestracji, lecz nie dłużej niż 2 lata,
- dla pojazdów, którym od daty pierwszej rejestracji minęły 4 lata należy wyznaczyć termin następnego badania za rok od daty badania.
3. Sprawozdanie z konferencji zorganizowanej 23 marca 2012 r. w Urzędzie Miasta Krakowa - w zakresie "Nadzoru nad stacjami kontroli pojazdów i diagnostami".
- dla pojazdów po 3 latach od daty pierwszej rejestracji, należy wyznaczyć termin następnego badania na dzień upływu 5 lat od daty pierwszej rejestracji, lecz nie dłużej niż 2 lata,
- dla pojazdów, którym od daty pierwszej rejestracji minęły 4 lata należy wyznaczyć termin następnego badania za rok od daty badania.
Komentarz własny
Spójnik jest wyrazem łączącym dwa zdania, równoważniki zdań lub wyrażenia w jedno zdanie złożone. Spójnik współrzędny "lecz" użyty w sprawozdaniach z 2011 i 2012 roku (którego brakuje w sprawozdaniu z 2010 r.) jest spójnikiem przeciwstawnym a nie łącznym. Wskazane reguły postępowania w przytoczonych sprawozdaniach są nielogiczne – nie uwzględniają bowiem spójnika "i", zamieszczonego w art. 81. ust. 6 ustawy prawo o ruchu drogowym, w stwierdzeniu "następnie przed upływem 5 lat od dnia pierwszej rejestracji i nie później niż 2 lata od dnia przeprowadzenia poprzedniego badania technicznego,". Należy pamiętać, że w przypadku, gdy oba lub nawet jedno z twierdzeń połączonych spójnikiem "i" jest niemożliwe do spełnienia, wyrażony przez nie warunek również staje się niemożliwy do spełnienia. Oznacza to, że obydwa warunki połączone spójnikiem "i" muszą zostać spełnione, aby całe zdanie miało sens.
Przykład zdania z wykorzystaniem spójnika "i": "Dziewczynka kupiła banana i marchewkę.”
Pytanie: Co kupiła dziewczynka?
a) samego banana,
b) samą marchewkę,
c) banana i marchewkę,
d) banana lub marchewkę.
Prawidłowa odpowiedź: "c". Tak odpowiadali także diagności i urzędnicy podczas organizowanych seminariów szkoleniowych w 2011, 2012 i 2013 roku.
Jeżeli ktokolwiek twierdzi, że dla pojazdów po 3 latach od daty pierwszej rejestracji, należy wyznaczyć termin następnego badania na dzień upływu 5 lat od daty pierwszej rejestracji, lecz nie dłużej niż 2 lata, i równocześnie twierdzi, że dla pojazdów, którym od daty pierwszej rejestracji minęły 4 lata należy wyznaczyć termin następnego badania za rok od daty badania, to na podstawie wskazanego powyżej przykładu zdania mógłby stwierdzić, że prawidłowa odpowiedź na zadane pytanie: "co kupiła dziewczynka?" jest lit. "a", "b" lub "d". Niestety takie działanie nie mieści się w hipotezie art. 81 ust 6 ustawy Prawo o ruchu drogowym.
"Szkoła?" nr 2 - ministerialna
Sprzeczna ze "Szkołą?" nr 1 małopolską, wskazana przez Ministerstwo Infrastruktury Departament Transportu Drogowego w listopadzie 2009 r.
"W przypadku wyznaczania terminu następnego okresowego badania technicznego pojazdu do 3.5 t (...) należy go ustalić jako dopełnienie do 5 lat od daty pierwszej rejestracji ale nie przekraczając okresu 2 lat od daty ostatniego badania technicznego”. Drugie badanie techniczne takiego pojazdu powinno więc być wykonane przed upływem 5 lat od daty pierwszej rejestracji".
Komentarz własny
Stosując pogląd zaprezentowany przez Ministerstwo można byłoby dojść do wniosku, że termin okresowego badania technicznego można wyznaczyć na kilka miesięcy, na jeden dzień, na kilka godzin lub nawet na jedną minutę. Niestety takie działanie nie mieści się w hipotezie art. 81 ust 6 ustawy Prawo o ruchu drogowym.
Przykład:
Samochód osobowy zarejestrowany w dniu 19.09.2007 r. zostaje przedstawiony na pierwsze okresowe badanie techniczne dokładnie w dniu 19.09.2012 r. o godz. 21.20 (przy założeniu, że stacja kontroli pojazdów czynna jest do godz. 22:00). Diagnosta samochodowy przeprowadzający okresowe badanie techniczne byłby zobligowany do wyznaczenia terminu na ten sam dzień tj. 19.09.2012 r., tzn. przed upływem pięciu lat od dnia pierwszej rejestracji, który to termin upływa 19.09.2012 r. o godz. 24:00.
"Szkoła?" nr 3 - epistomologiczna
Podważa poglądy prezentowane przez "Szkołę?" nr 1 małopolską i nr 2 ministerialną, zgodna ze szkołą policyjną i stanowiskiem biura prawnego PZU, a prezentowana była i jest przez SITK RP O/Krosno i "SUNRISE" P.H.U. G. K. z Łodzi w trakcie organizowanych seminariów szkoleniowych, podczas których przekazywane są informacje powzięte także z opinii prawnych sporządzonych przez niezależne kancelarie adwokackie z Łodzi i Warszawy.
Naszym zdaniem art. 81 ust. 6 ustawy Prawo o ruchu drogowym w pierwszym zdaniu jest zastrzeżeniem w stosunku do art. 81 ust. 5, z którego wynika, że okresowe badanie techniczne pojazdu przeprowadza się corocznie, z zastrzeżeniem ust. 6-10. Należy stwierdzić, że art. 81 ust. 6 wskazuje, że okresowe badanie techniczne samochodu osobowego, samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, motocykla lub przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t przeprowadza się przed upływem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji. Właściciel pojazdu powinien zatem dopilnować, aby pojazd przedstawić w określonym terminie. Jeżeli pojazd zostałby przedstawiony w okresie po 3 latach od dnia pierwszej rejestracji, i nie później niż 5 lat od dnia pierwszej rejestracji należy uwzględnić fakt, iż zamieszczone słowo "poprzedniego" w stwierdzeniu "następnie przed upływem 5 lat od dnia pierwszej rejestracji i nie później niż 2 lata od dnia przeprowadzenia poprzedniego badania technicznego," - musi uwzględniać sytuację, iż badanie poprzednie w ogóle zaistniało. Skoro pojazd zostałby zatem przedstawiony w dniu upływu 5 lat od dnia pierwszej rejestracji (właściciel pojazdu spóźnił się z jego przedstawieniem w celu przeprowadzenia okresowego badania technicznego o 2 lata) to wówczas należy stwierdzić, iż badania poprzedniego w ogóle nie było, toteż diagnosta nie jest w stanie wyznaczyć terminu kolejnego okresowego badania technicznego od dnia, który nigdy nie nastąpił. Użyte słowo "poprzedniego" ma związek z sytuacją, kiedy wynik okresowego badania technicznego został określony jako negatywny, w przypadku, kiedy pojazd zostałby przedstawiony w celu przeprowadzenia badania technicznego przed upływem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji, a następnie w celu przeprowadzenia badania "ponownego", o którym mowa w § 6 ust. 6 rozporządzenia w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach (Dz. U. z 2012 r. poz. 996).
Przykład:
Samochód osobowy zarejestrowany w dniu 05.07.2010 r. zostaje przedstawiony na pierwsze okresowe badanie techniczne dokładnie w dniu 03.07.2013 r. Diagnosta przeprowadzający badanie określił wynik jako negatywny. W dniu 09.07.2013 r., (czyli po upływie 3 lat od dnia pierwszej rejestracji) właściciel pojazdu przedstawił pojazd na stację kontroli pojazdów, w której diagnosta określił wynik negatywny. Diagnosta przeprowadza zatem badanie techniczne tegoż pojazdu polegające na ponownym sprawdzeniu zespołów i układów, w których stwierdzono usterki. Po wykonaniu badania polegającego na ponownym sprawdzeniu zespołów i układów uprawniony diagnosta, po stwierdzeniu, że wszystkie usterki zostały usunięte, wpisuje do dowodu rejestracyjnego kolejny termin okresowego badania technicznego. Termin ten jest liczony, począwszy od daty przeprowadzenia badania, w którym stwierdzono te usterki tj od dnia 03.07.2013 r., czyli od poprzedniego okresowego badania technicznego, które zostało zakończone wynikiem negatywnym, bowiem badanie poprzednie zaistniało.
Powyższy wniosek wynika ze szczegółowej analizy art. 81 ust 6, który składa się z dwóch zdań, z czego zdanie pierwsze jest zdaniem złożonym składającym się ze zdań trzech, w którym to zdaniu złożonym drugie zdanie zawiera spójnik "i" oznaczający koniunkcję. "Szkoła?" nr 3 epistomologiczna wskazuje, że diagnosta samochodowy nie może dopełniać terminów w sytuacji przedstawienia pojazdu po upływie 3 lat od dnia pierwszej rejestracji i powinien wyznaczać terminy okresowych badań technicznych w zależności od rodzaju pojazdu na 6 miesięcy lub na rok.
Cytaty z prowadzonej korespondencji z PZU w Warszawie:
Uzyskana odpowiedź z PZU w Warszawie – pismo z dnia 11.04.2012r:
"Ważność okresowego badania technicznego pojazdu weryfikowana jest przez PZU SA na podstawie wpisu znajdującego się w dowodzie rejestracyjnym. Za poprawność wpisu odpowiada uprawniony diagnosta samochodowy, który jako profesjonalista powinien dochować staranności w określeniu terminu ważności badania technicznego i powinien określić go zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Jeżeli w procesie likwidacji szkody, powstałej w wyniku wypadku ubezpieczeniowego na którego zajście miał wpływ stan techniczny pojazdu, stwierdzone zostanie, że określony termin ważności okresowego badania technicznego jest błędny, to okoliczność ta nie wyklucza odpowiedzialności PZU SA za szkodę. Przyjmujemy, że właściciel pojazdu nie może ponosić konsekwencji za nieprawidłowe działania innych osób, posiadających wiedzę i uprawnienia w zakresie określania terminu ważności badań technicznych."
"W związku z tym, jeżeli PZU SA stwierdzi, że został określony nieprawidłowy okres ważności badania technicznego (np. dwa lata zamiast jednego roku) i przyczyną wypadku ubezpieczeniowego powstałego w okresie w którym badanie powinno być nieważne, był stan techniczny pojazdu, może dochodzić od diagnosty dokonującego wpisu w dowodzie rejestracyjnym, zwrotu wypłaconego odszkodowania."
Odpowiedź z PZU w Warszawie – pismo z dnia 30.05.2012r na zadane pytanie dotyczące tzw. dopełniania (pogląd zgodny ze “Szkołą?” nr 3 – epistomologiczną):
"(…) Biuro Likwidacji Szkód i Świadczeń, po konsultacji z Biurem Prawnym uprzejmie informuje co następuje (…)"
"(…) w przypadku niedochowania przez posiadacza pojazdu terminu przeprowadzenia przeglądu w okresie do trzech lat od dnia pierwszej rejestracji termin następnego przeglądu powinien zostać wyznaczony przed upływem roku od badania/przeglądu."
Biblioteka Policjanta Prewencji:
Przypadki zatrzymania dowodu rejestracyjnego, które zawarte są w ogólnodostępnym materiale dydaktycznym opracowanym w Zakładzie Prewencji i Ruchu Drogowego Szkoły Policji w Słupsku wg stanu prawnego na kwiecień 2012 roku "Zatrzymywanie dokumentów, usuwanie i przemieszczanie pojazdów oraz blokowanie kół" (zgodny ze "Szkołą?" nr 3 – epistomologiczną):
Policjant, w ściśle określonych ustawowo przypadkach, ma obowiązek zatrzymać dowód rejestracyjny (lub pozwolenie czasowe) w razie:
(...) 5) stwierdzenia, że termin badania nie został wyznaczony prawidłowo (terminy są wyznaczane, w zależności od pojazdu, na 6 miesięcy, 1 rok, 2 lata oraz 3 lata; (…)).
Reasumując, z punktu widzenia diagnosty samochodowego istotne jest to co zostało zapisane, czyli zgodność z zasadami pisowni języka polskiego tzn. wykładnią literalną (prawną). Oznacza to, że jeżeli pojazd zostałby przedstawiony w celu przeprowadzenia okresowego badania technicznego po upływie 3, 4 lub 5 lat od dnia pierwszej rejestracji, to wówczas przechodzi w tryb badań corocznych z wyłączeniem autobusu – taka jest konkluzja.
Niniejsze informacje stanowią wyłącznie część rozważań związanych z wyznaczeniem terminu okresowego badania technicznego, w sytuacji przedstawienia pojazdu po 3 latach od dnia pierwszej rejestracji.
Sporządzono dnia 4 lipca 2013 r.
Autorzy niniejszego opracowania nie dokonują wiążącej wykładni prawa, a skorzystanie przez jakikolwiek podmiot, tudzież osobę, z naszego stanowiska nie może stanowić podstawy do dochodzenia jakichkolwiek roszczeń. Przedstawione stanowisko ma charakter informacyjny, obrazujący pogląd autorów na zagadnienia dotyczące przeprowadzania badań technicznych pojazdów i zostało sporządzone dla uczestników seminariów szkoleniowych oraz podmiotów współpracujących.
W przypadku skorzystania przez jakikolwiek podmiot z informacji zamieszczonych w niniejszym stanowisku, należy podać źródło jego pochodzenia wraz z podaniem stron www.klubdiagnosty.pl i www.dlid.pl