Interpelacja nr 8375

do ministra infrastruktury

w sprawie nielegalnego importu i rejestracji ciągników rolniczych MTZ Belarus oraz bezczynności odpowiednich organów państwowych w przeciwdziałaniu temu procederowi - ponowna

Zgłaszający: Jarosław Sachajko

Data wpływu: 15-05-2025

W nawiązaniu do odpowiedzi wiceministra infrastruktury pana Stanisława Bukowca, udzielonej na interpelację nr 8375, niniejszym kieruję interpelację ponowną, zawierającą szereg poważnych zarzutów i wskazującą na systemowy charakter wieloletnich nieprawidłowości w zakresie nielegalnej rejestracji ciągników rolniczych sprowadzanych z zagranicy, w szczególności marki MTZ Belarus.

Zarzucam Ministerstwu Infrastruktury – a także kierownictwu Transportowego Dozoru Technicznego (TDT) – zaniechania, celowe utrzymywanie wadliwych przepisów wykonawczych oraz wieloletnie wprowadzanie urzędników wydziałów komunikacji w błąd. Doprowadziło to do powszechnego procederu rejestracji pojazdów nieposiadających wymaganych dokumentów homologacyjnych, co jest sprzeczne z przepisami prawa krajowego i unijnego, a także narusza elementarne zasady bezpieczeństwa i uczciwej konkurencji.

W odpowiedzi ministra znalazły się m.in. twierdzenia o rzekomych rozbieżnościach interpretacyjnych w zakresie pojęcia „nowego pojazdu” oraz wykładni art. 72 ust. 1 pkt 3 ustawy – Prawo o ruchu drogowym.

Tymczasem:

1. Wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 grudnia 2024 r. jednoznacznie wskazują, że pojęcie „nowego pojazdu” nie ma żadnego znaczenia dla stosowania katalogu dokumentów wymaganych przy rejestracji.
2. Zarządzenia i instrukcje wydane przez Ministerstwo Infrastruktury (w tym załącznik nr 2 do rozporządzenia w sprawie czynności organów dopuszczających pojazdy do ruchu) celowo marginalizowały wymóg posiadania dokumentów homologacyjnych i nakazywały rejestrowanie pojazdów bez ich weryfikacji.
3. Rozbieżności definicyjne między ustawą PRD a rozporządzeniami UE (167/2013, 2018/858) zostały wykorzystane jako pretekst do tolerowania nielegalnych rejestracji, mimo że pojazdy niezarejestrowane wcześniej w UE (np. w Białorusi) powinny być traktowane jako „nowe” i podlegać rygorom homologacyjnym.
4. Ministerstwo dopuściło do utrzymywania rozporządzeń wykonawczych (w tym dot. zakresu badań technicznych i warunków technicznych pojazdów), które w istocie umożliwiały masowe obchodzenie wymogów homologacyjnych.
5. Wbrew deklaracjom ministra rzekome „działania naprawcze” podjęto dopiero od II połowy 2022 r., a nie od 2019 r., a ich rzeczywista skala i skuteczność pozostaje żadna.
6. Prowadzenie okresowego badania technicznego (OBT) nie może stanowić podstawy do rejestracji pojazdu nieposiadającego żadnych dokumentów homologacyjnych. OBT bada wyłącznie stan techniczny pojazdu, a nie jego zgodność z przepisami homologacyjnymi.
7. Wydawanie pozwoleń czasowych (rejestracji czasowej) pojazdom bez uprzedniej weryfikacji dokumentów homologacyjnych stanowi naruszenie art. 3 ust. 53 rozporządzenia 2018/858.
8. Ministerstwo przez lata ignorowało decyzje samorządowych kolegiów odwoławczych (np. Koszalin, Białystok), które stwierdzały rażące naruszenia przepisów przy rejestracji ciągników bez homologacji.
9. Wbrew twierdzeniom ministra nie istnieją żadne podstawy prawne, by zaświadczenie z OBT mogło zastąpić dokument homologacyjny. Teza ta została jednoznacznie obalona przez orzecznictwo NSA.
10. Planowana abolicja dla pojazdów zarejestrowanych z naruszeniem prawa stanowiłaby pogwałcenie zasady państwa prawa, równości wobec prawa, a także praw konkurencji i własności krajowych producentów.
11. Brak jest odpowiedzi, dlaczego minister infrastruktury nie informował prokuratury o naruszeniach art. 72 ust. 1 rozporządzenia 167/2013, ani dlaczego prokurator krajowy nie podjął działań, mimo że dysponował dokumentacją wskazującą na masowe przestępstwa rejestracyjne.

W związku z powyższym:

WNOSZĘ o natychmiastowe podjęcie działań naprawczych, w tym:

1. Przeprowadzenie audytu wszystkich rejestracji pojazdów MTZ Belarus oraz innych pojazdów sprowadzanych spoza UE w latach 2016–2025.
2. Natychmiastowe uchylenie wewnętrznych instrukcji i rozporządzeń wykonawczych sprzyjających rejestracjom bez dokumentów homologacyjnych.
3. Podanie do publicznej wiadomości listy wszystkich decyzji administracyjnych SKO i WSA w tej sprawie.
4. Pociągnięcie do odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych, którzy tworzyli, zatwierdzali lub tolerowali ten system naruszeń.
5. Przedstawienie harmonogramu wdrożenia zmian legislacyjnych usuwających luki prawne.
6. Przedstawienie informacji o postępowaniach karnych i dyscyplinarnych w tej sprawie oraz liczbie pojazdów wycofanych z ruchu.
7. Przygotowanie programu wsparcia dla krajowych producentów ciągników poszkodowanych przez ten proceder.

W związku z powyższym zwracam się z wnioskiem o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1. Dlaczego minister infrastruktury przez lata ignorował zgłoszenia obywateli i organizacji branżowych dotyczące rejestracji pojazdów bez homologacji?
2. Czy ministerstwo przeprowadziło kiedykolwiek szkolenia urzędników WK w zakresie interpretacji art. 72 P.r.d. zgodnie z prawem unijnym? Jeśli tak, proszę o przedstawienie materiałów.
3. Czy ministerstwo zidentyfikowało osoby odpowiedzialne za wydanie błędnych instrukcji i rozporządzeń umożliwiających obchodzenie obowiązków homologacyjnych?
4. Ilu urzędników WK objęto postępowaniami dyscyplinarnymi w związku z nielegalnymi rejestracjami?
5. Czy i jakie działania naprawcze przewidziano wobec obywateli, którzy w dobrej wierze zakupili nielegalnie zarejestrowane pojazdy?
6. Czy minister infrastruktury lub dyrektor TDT skierowali jakiekolwiek zawiadomienia do prokuratury w związku z procederem?
7. Czy TDT prowadził audyt nadzoru rynku od 2016 r.? Jakie były jego wyniki?
8. Czy planowane jest wycofanie nielegalnie zarejestrowanych ciągników z ruchu, a jeśli tak, to w jakim trybie?
9. Jakie środki pomocowe planuje rząd dla legalnie działających firm, które poniosły straty wskutek nieuczciwej konkurencji?
10. Czy rząd zamierza zadośćuczynić producentom krajowym i poszkodowanym przedsiębiorcom za lata zaniechań administracyjnych?